Bài giảng Công nghệ sản xuất malt và bia
Bài giảng Công nghệ sản xuất malt và bia của PGS.TS. Lê Thanh Mai gồm nội dung chương mở đầu và 3 phần nội dung chính. Phần 1 trình bày về nguyên liệu chính gồm có: đại mạch, nguyên liệu thay thế malt đại mạch, hoa houblon, nước. » Xem thêm
Tóm tắt nội dung tài liệu
- Tr−êng Đ¹I häc b¸ch khoa hµ néi
ViÖn c«ng nghÖ sinh häc vµ c«ng nghÖ thùc phÈm
Bé m«n C«ng nghÖ C¸c S¶n phÈm Lªn men
C«ng nghỆ SẢN XUẤT
MALT VÀ BIA
Người soạn : PGS.TS Lª Thanh Mai
8/27/2009 Đại học Bách khoa Hà nội 1
- C«ng nghÖ SX Malt vµ Bia
Ch−¬ng I : Më ®Çu
I.1 §Þnh nghÜa bia
I.2 LÞch sö ph¸t triÓn c«ng nghÖ s¶n xuÊt bia
I.3 Giíi thiÖu t×nh h×nh s¶n xuÊt vµ tiªu thô bia
PhÇn I : Nguyªn liÖu chinh
Ch−¬ng II : §¹i m¹ch
1.1. Các loại đại mạch
1.1.
1.2. Cấu trúc hạt đại mạch
1.3.Thành phần hoá học
1.4. Đánh giá chất lượng đại mạch
Ch−¬ng III : nguyªn liÖu thay thÕ malt ®¹i m¹ch
III.1 Nguyªn liÖu thay thÕ d¹ng h¹t
III.2 Nguyªn liÖu thayhọc Bách khoa Hà n−iêng
Đại thÕ d¹ng ® ộ
8/27/2009 2
- C«ng nghÖ SX Malt vµ Bia
Ch−¬ng IV : Hoa houblon
IV.1 Giíi thiÖu c©y hoa houblon
IV.2 Thµnh phÇn ho¸ häc hoa houblon
IV.3 ChÕ phÈm hoa houblon
Ch−¬ng V : N−íc
V.1 Vai trß cña n−íc trong s¶n xuÊt bia
V.2 Thµnh phÇn ho¸ häc cña n−íc ngÇm
V.3 ¶nh h−ëng c¸c ion trong n−íc ®Õn CN vµ CLSP
V.4 Xö lý n−íc trong qu¸ tr×nh nÊu bia
8/27/2009 Đại học Bách khoa Hà nội 3
- PhÇn 2 : C«ng nghÖ SX Malt
Chương VI: Phân loại, làm sạch và bảo quản đại mạch
và ngâm đại mạch
Chương VII: Ngâm và Nảy mầm đại mạch
Chương VIII: SÊy malt tươi và đánh giá chất lượng
malt
8/27/2009 Đại học Bách khoa Hà nội 4
- PhÇn 3 : C«ng nghÖ SX Bia
Ch−¬ng IX : ChuÈn bÞ dÞch ®−êng
IX.1 NghiÒn malt vµ nguyªn liÖu thay thÕ malt
IX.2 NÊu-®−êng ho¸ malt vµ nguyªn liÖu thay thÕ
IX.3 Läc dÞch ®−êng
Ch−¬ng X : nÊu hoa, lµm trong vµ lµm l¹nh dÞch ®−êng
X.1 NÊu dÞch ®−êng víi hoa houblon
X.2 Lµm trong vµ lµm l¹nh dÞch ®−êng
Ch−¬ng XI : Lªn men chÝnh vµ lªn men phô
XI.1 Lý thuyÕt vÒ qu¸ tr×nh lªn men
XI.2 VÊn ®Ò men gièng trong s¶n xuÊt bia
XI.3 Kü thuËt lªn men
XI.4 Lªn men phô vµ tµng tr÷ bia
8/27/2009 Đại học Bách khoa Hà nội 5
- PhÇn 3 : C«ng nghÖ SX Bia
Ch−¬ng XII : Hoµn thiÖn s¶n phÈm
XII.1 Lµm trong bia
XII.2 B·o hoµ CO2
XII.3 ChiÕt bia
XII.4 Thanh trïng bia
XII.5 §¸nh gi¸ chÊt l−îng bia
8/27/2009 Đại học Bách khoa Hà nội 6
- Tµi liÖu tham kh¶o
1. Hoµng §×nh Hoµ, 1998. C«ng nghÖ s¶n xuÊt malt vµ
bia, Nhµ xuÊt b¶n khoa häc vµ kü thuËt
2. Nguyễn Thị Hiền (chủ biên), 2008. Khoa học- C«ng
nghÖ Malt vµ Bia, Nhµ xuÊt b¶n khoa häc vµ kü thuËt
3. Wolfgang Kunze, 1996, Technology Brewing and
Malting, VLB Berlin.
4. J . De Clerck, 1980. Cours de Brasserie, Editeur E.De
Clerck, Belgique
5. J.R.A.Pollock, 1987. Brewing Science, Academic Press
6. E.G Priest, 1996. Brewing Science &Technology. The
Institut of Brewing.
8/27/2009 Đại học Bách khoa Hà nội 7
- §Þnh nghÜa Bia
§øc: “Bia lµ mét lo¹i ®å uèng thu nhËn ®−îc nhê lªn men
vµ kh«ng qua ch−ng cÊt, vµ chØ sö dông h¹t ®¹i m¹ch nÈy mÇm,
hoa houblon, nÊm men vµ n−íc”
Ph¸p : “Bia lµ mét lo¹i ®å uèng thu ®−îc b»ng c¸ch lªn men
rượu dÞch chiết c¸c chÊt tõ ®¹i m¹ch nÈy mÇm, cã bæ sung
kh«ng qu¸ 30% nguyªn liÖu thay thế kh¸c vµ hoa houblon”
ViÖt nam :
“Bia lµ ®å uèng lªn men cã ®é cån thÊp, ®−îc lµm tõ nguyªn
8/27/2009 Đại học Bách khoa Hà nội 8
liÖu chÝnh lµ malt ®¹i m¹ch, houblon, nÊm men vµ n−íc”
- LÞch sö ngµnh bia
Thời kỳ Ai Cập cổ đại
5000 TCN, ng−êi SumÐrien vµ Assyrien ®· s¶n xuÊt ®å
uèng lªn men tõ c¸c lo¹i h¹t ngò cèc
4000 TCN, t¹i Ai CËp : bia cña Ai CËp =bia c¸c nhµ QuÝ
téc
2000 TCN, dưới thời vua Hammourabi, người Babilon đ·
viết thµnh s¸ch c¸c nguyªn tắc nấu bia.
Người Ai Cập vµ người Babilon đã sử dụng nhiều loại gia
vị để t¹o ra nhiều lo¹i bia cã kh¸c nhau.
8/27/2009 Đại học Bách khoa Hà nội 9
- LÞch sö ngµnh bia
B¶n kh¾c trªn ®¸
Cã tõ 3 000 n¨m tr−íc C«ng nguyªn
8/27/2009 Đại học Bách khoa Hà nội 10
- LÞch sö ngµnh bia
X−ëng bia kh¾c trªn ®¸
Cã8/27/2009 n¨m tr−íc CN, Đại họcthÊy khoa Hà nng«i mé Ai cËp
tõ 2 500 t×m Bách trong ội 11
- 1500 tr−íc CN
§· t×m thÊy c¸c dÊu vÕt SX bia t¹i §an m¹ch
C¸c n−íc Ch©u ¢u còng biÕt ®Õn sp bia tõ ®ã
S¶n xuÊt Bia được kh«i phục vµ ph¸t triÓn :
- c¸c xưởng bia mọc lªn như nấm sau mưa,
- Bia = thuốc chữa bệnh (bệnh dịch hạch ở ch©u ¢u)
Thời kỳ nµy, nấu bia phải đãng thuế
T¹o h−¬ng = b»ng cây , cỏ th¶o méc cã vÞ ®¾ng vµ h−¬ng
th¬m
8/27/2009 Đại học Bách khoa Hà nội 12
- Thế kỷ thứ 8
Phát hiện Hoa houblon
bảo quản bia lâu hơn, tạo hương vị đặc biệt
thay thế mọi cỏ thơm khác
nhờ tính kháng khuẩn của hoa houblon : lên men nổi và
bia chất lượng tốt hơn
8/27/2009 Đại học Bách khoa Hà nội 13
- LÞch sö ngµnh bia
Thời kỳ Louis Pasteur
thời kỳ tµn của c¸c xưởng bia nhµ thờ
Trong CM Ph¸p
Thời Napoleon c¸c xưởng bia được kh«i phục dần
1880 : bước ngoặt trong ngµnh sản xuất bia
- Louis Pasteur t×m ra bản chất của qóa tr×nh sản xuất bia vµ
1876 xuÊt b¶n c¸c Nghiªn cøu vÒ Bia
- Lªn men tự nhiªn tuyển chọn chñng gièng (hương vị
ổn định, chÊt l−îng t¨ng,
- Bảo quản bia = đun nãng ở 70oC ( thanh trïng Pasteur)
Chỉ SX bia vµo mïa ®«ng do kh«ng cã phương tiện lµm lạnh
1877: Ph¸t minh ra m¸yọclạnhkhoa a Von Linde
củHà nội
8/27/2009 Đại h Bách 14
- LÞch sö ngµnh bia
Thời đại hiÖn nay
§Çu tk 20, SX bia đang ph¸t triÓn m¹nh gÆp nhiÒu có sốc
Chiến tranh Thế giới I ( thiếu nguyªn liệu, thiếu nh©n
lực) Sau chiến tranh ; c¸c xưởng bia được mở lại vµ cơ
khÝ ho¸
Chiến tranh thế giới II, thiếu nguyªn liệu trầm trọng =>
sử dông nguyªn liệu thay thế => Chất lượng kÐm, chai
buộc phải t¸i sử dụng
Tõ 1946 : NCKH ph¸t triÓn nhanh, ngµnh CNSX bia phát triển
chỉ cßn lại c¸c xưởng bia quy m« lớn
8/27/2009 Đại học Bách khoa Hà nội 15
- Sản xuất và tiêu thụ Bia (2)
Trên thế giới :
S¶n l−îng : >150 tû lit/n¨m
•Năng suất > 10 tỷ lit/năm cã 2-3 n−íc (Đức, Mỹ, TQ)
•Mức tiêu thụ > 100 lit/ng/năm (Đức, Đan mạch, Tiệp)
•Quy mô sx : - Mỹ 5 công ty chiếm 60%,
- Canada 2 cty 94% toµn n−íc
8/27/2009 Đại học Bách khoa Hà nội 16
- Sản lượng bia thế giới 2001- 2006
Vùng 2001 2002 2003 2004 2005 2006
Châu Âu 35.1 35.3 34.9 34.1 34.1 33.4
Châu Á/Trung 26.0 26.5 26.9 28.5 28.5 30.0
Đông
Bắc Mỹ 22.1 21.7 22.2 21.4 20.9 20.1
Nam Mỹ 11.1 10.7 10.2 10.2 10.7 10.7
Châu phi 4.2 4.3 4.4 4.4 4.5 4.6
Châu Úc/Châu
Đại Dương
1.5 1.5 1.4 1.3 1.3 1.2
Tổng 100 % 100 100 100 100 100
8/27/2009 Đại học Bách khoa Hà nội 17
- L−îng bia tiªu thô tÝnh theo vïng (2004)
8/27/2009 Đại học Bách khoa Hà nội 18
- Pays Consommation7 Pays Consommation
Allemagne 161,5 l/an/hab. Irlande 141,2 l/an/hab.
Australie 91,5 l/an/hab. Luxembourg 101,6 l/an/hab.
Autriche 110,6 l/an/hab. Nouvelle-Zélande 72,8 l/an/hab.
Belgique 96,2 l/an/hab. Norvège 50,5 l/an/hab.
Brésil 49,7 l/an/hab. Pays-Bas 78,7 l/an/hab.
Portugal 78,9 l/an/hab. Pologne 79 l/an/hab.
Danemark 96,2 l/an/hab. Royaume-Uni 101,5 l/an/hab.
Estonie 75 l/an/hab. Slovaquie 88,4 l/an/hab.
États-Unis 81,6 l/an/hab. Suisse8 58,2 l/an/hab.
Finlande 80,2 l/an/hab. République tchèque 157 l/an/hab.
France 35,4 l/an/hab. Venezuela 82,1 l/an/hab.
Hongrie 72,2 l/an/hab.
8/27/2009 Đại học Bách khoa Hà nội 19
- Tình hình tiêu thụ bia trên thế giới 2007
X ếp Tiêu thụ X ếp Nước Tiêu thụ
Nước
hạng (L/ng/năm) hạng (L/ng/năm)
1 Cộng hòa Czech 156.9 20 Canada 68.3
2 Ailen 131.1 21 Aixơlen[d] 59.7
3 Đức 115.8 22 Bồ Đào Nha 59.6
4 Úc 109.9 23 Bulgari 59.5
5 Áo 108.3 24 Nam Phi 59.2
6 Anh 99.0 25 Nga 58.9
7 Nam Tư 93.3 26 Venezuela 58.6
8 Bỉ 93.0 27 Romania 58.2
9 Đan Mạch 89.9 28 Cyprus 58.1
10 Phần Lan 85.0 29 Switzerland 57.3
11 Luxembourg 84.4 30 Gabon 55.8
12 Slovakia 84.1 31 Na- Uy 55.5
13 Tây Ban Nha 83.8 32 Mexico 51.8
14 8/27/2009 ỹ
M 81.6 Đại học Bách khoa HàThuỵ
33 Điển 51.5
nội 20
15 Croatia 81.2 34 Nhật Bản 51.3