Kiến thức, thái độ về tác hại của thuốc lá và thực trạng hút thuốc lá của học viên tại trung tâm giáo dục nghề nghiệp – giáo dục thường xuyên thành phố Bến Tre năm 2020
Nghiên cứu “Kiến thức, thái độ về tác hại của thuốc lá và thực trạng hút thuốc lá của học viên tại Trung tâm Giáo dục nghề nghiệp - Giáo dục thường xuyên thành phố Bến Tre năm 2020” được thực hiện từ tháng 9/2019 đến 9/2020, áp dụng thiết kế nghiên cứu cắt ngang, thu thập dữ liệu bằng cách dùng b... » Xem thêm
Tóm tắt nội dung tài liệu
- JOURNAL OF COMMUNITY MEDICINE 2020
KIẾN THỨC, THÁI ĐỘ VỀ TÁC HẠI CỦA THUỐC LÁ VÀ THỰC
TRẠNG HÚT THUỐC LÁ CỦA HỌC VIÊN TẠI TRUNG TÂM GIÁO
DỤC NGHỀ NGHIỆP – GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN THÀNH
PHỐ BẾN TRE NĂM 2020
Nguyễn Thị Tuyết1, Lê Thị Thanh Hương2
TÓM TẮT prevalence of smoking among
Nghiên cứu “Kiến thức, thái độ về tác hại của thuốc students at ben tre occupational –
lá và thực trạng hút thuốc lá của học viên tại Trung tâm continuing education center, 2020
Giáo dục nghề nghiệp - Giáo dục thường xuyên thành phố The cross sectional study “Knowledge, attitudes
Bến Tre năm 2020” được thực hiện từ tháng 9/2019 đến about tobacco harmful effects and the prevalence of
9/2020, áp dụng thiết kế nghiên cứu cắt ngang, thu thập smoking among students at Ben Tre Occupational –
dữ liệu bằng cách dùng bảng hỏi tự điền với cỡ mẫu là 535 Continuing Education Center, 2020” was undertaken
học viên đang học lớp 10 đến lớp 12 của Trung tâm. from September 2019 to September 2020. It was a cross
Kết quả: 85,2% học viên có kiến thức đúng, 80,7% sectional study with a sample size of 535 students studying
học viên có thái độ tích cực về tác hại thuốc lá, 16,3% học grade 10 to grade 12 of the Center.
viên hút thuốc lá. Một số yếu tố có xu hướng làm tăng The study’s results showed that 82.5% student
kiến thức và thái độ của học viên là khi Trung tâm có had correct knowledge on harmful effects of tobacco
những hoạt động phòng chống tác hại thuốc lá giúp học and 80.7% of them had appropriate attitudes about
viên có nhận thức đúng, thái độ tích cực cao lần lượt là tobacco control. 16.3% of students smoked at the
1,99 (95%CI: 1,09 – 3,66), 3,06 (95%CI: 1,79 – 5,23) lần. time of data collection. Some factors contributed to
Các loại hình truyền thông về tác hại của thuốc lá giúp học correct knowledge and appropriate attitudes of students
viên nhận thức đúng cao 3,87 (95%CI: 1,94 – 7,71) lần; included tobacco control activities undertaken by the
Sở Y tế truyền thông giúp học viên nhận thức đúng, thái center with odds were 1.99 (95%CI: 1.09-3.66) and
độ tích cực cao lần lượt là 3,07 (95%CI: 1,88 – 5,01), 1,77 3.06 (95%CI: 1.79-5.23) respectively. Types of tobacco
(95%CI: 1,29 – 2,77) lần và tuyên truyền về Luật Phòng control communication also contributed to an increase
chống tác hại của thuốc lá giúp học viên nhận thức đúng, of 3.78 times (95%CI: 1.94-7.71). In addition, the
thái độ tích cực cao lần lượt là 3,18 (95%CI: 1,94 – 5,19) communication of tobacco control from the Provincial
1,66 (95%CI: 1,05 – 2,63) lần. Health Bureau also contributed to the increased odds
Khuyến nghị: Trung tâm GDNN – GDTX cần phải of correct knowledge and appropriate attitudes of
tăng cường tuyên truyền cho học viên những tác hại của 3.07 (95%CI: 1.88-5.01) and 1.77 (95%CI: 1.29-2.77)
thuốc lá; những quy định của Trung tâm cần gắn với các respectively.
thông tin về Luật Phòng chống tác hại thuốc lá. The study suggests that the Ben Tre Occupational
Từ khóa: Kiến thức, thái độ, thuốc lá, tác hại, học – Continuing Education Center should increase
viên, Bến Tre communication on tobacco control for students, and
should enforce the regulations of tobacco control inside
ABSTRACT: the center.
Knowledge, attitudes about Key words: Knowledge, attitudes, tobacco, harmful
tobacco harmful effects and the effects, students, Ben Tre.
1. Trung tâm Kiểm soát Bệnh tật Bến Tre
2. Trường Đại học Y tế Công cộng
Ngày nhận bài: 31/07/2020 Ngày phản biện: 05/08/2020 Ngày duyệt đăng: 20/08/2020
122
Tập 59 - Số 6-2020
Website: yhoccongdong.vn
- EC N
KH G
C
S
VI N
NG
NGHIÊN CỨU KHOA HỌC
I. Đặt vấn đề: 2.2. Thời gian và địa điểm nghiên cứu: Nghiên cứu
Hút thuốc lá (HTL) là nguyên nhân gây tử vong được thực hiện từ tháng 9/2019 đến 9/2020 tại Trung tâm
hàng đầu trên thế giới. Theo thống kê của Tổ chức Y tế GDNN – GDTX thành phố Bến Tre.
thế giới (WHO), mỗi năm có khoảng 7 triệu ca tử vong, 2.3. Thiết kế nghiên cứu: Cắt ngang phân tích.
Việt Nam có khoảng 40.000 ca tử vong do các căn bệnh 2.4. Cỡ mẫu: Chọn toàn bộ học viên đang theo
liên quan đến sử dụng thuốc lá [2]. học thuộc 3 khối lớp 10, 11, 12 của Trung tâm GDNN –
Nhiều nghiên cứu trên thế giới và trong nước đã cho GDTX thành phố Bến Tre, tổng số là 553 học viên. Trên
thấy tỷ lệ giới trẻ hiểu biết về tác hại của hút thuốc lá rất thực tế, có 535 học viên tham gia nghiên cứu, chiếm tỷ
cao. 99,7% biết hút thuốc lá có hại cho sức khỏe, 75,9% lệ 96,7%.
biết hút thuốc lá ảnh hưởng đến sức khỏe phụ nữ mang 2.5. Tiêu chuẩn đánh giá áp dụng trong nghiên cứu:
thai và trẻ được sinh ra, 39,1% biết hút thuốc có thể gây 2.5.1. Đánh giá kiến thức:
ung thư phổi, 12% biết hút thuốc có thể gây ra bệnh tim Phần kiến thức có 16 câu, mỗi câu trả lời đúng được
mạch [7]. Nghiên cứu “Đánh giá mô hình môi trường một điểm, trả lời sai không điểm, tổng điểm của kiến thức
không khói thuốc” của tác giả Lê Thị Thanh Hà cho kết là 16 điểm. Kiến thức đúng khi tổng số điểm ≥ 10, kiến
quả hiểu biết về tác hại của thuốc lá là rất cao 98,3% [4]. thức không đúng khi tổng số điểm < 10 điểm [3].
Tuy nhiên thái độ đối với việc hút thuốc lá nơi công cộng 2.5.2. Đánh giá thái độ:
nói chung và trong trường học nói riêng vẫn chưa thật sự Phần thái độ có 9 câu, mỗi câu trả lời đúng được một
tích cực. Mặc dù 90% người được hỏi cho biết cảm thấy điểm, trả lời sai không điểm, tổng điểm của thái độ là 9
khó chịu khi có người khác hút thuốc trước mặt nhưng có điểm. Thái độ đúng khi tổng số điểm ≥ 6, thái độ không
tới một phần tư chưa bao giờ lên tiếng phản đối. đúng khi tổng số điểm < 6 điểm [3].
Hiện nay trên thế giới có khoảng 1,3 tỷ người hút 2.6. Đạo đức nghiên cứu
thuốc lá, 84% số người hút thuốc lá sống tại các nước đang Nghiên cứu được Hội đồng Đạo đức Trường Đại học
phát triển [5]. Việt Nam nằm trong nhóm 15 quốc gia có Y tế Công cộng phê duyệt theo Quyết định số 32/2020/
số lượng người sử dụng thuốc lá cao hàng đầu thế giới [6]. YTCC-HD3, ngày 17 tháng 02 năm 2020.
Trung tâm GDNN – GDTX thành phố Bến Tre đặt
tại trung tâm của tỉnh, học viên ở đây là những học viên III. KẾT QUẢ
không đủ điểm để được tuyển vào lớp 10 tại các trường 3.1. Thông tin chung về đối tượng nghiên cứu
trung học phổ thông công lập. Các học viên đến đây học Tỷ lệ học viên lớp 10 chiếm 50,9%, lớp 11 chiếm
một phần ở nhà trọ, một phần ở nhà người quen, do đó các 34% và lớp 12 chiếm 15,1%. Học lực khá chiếm 21,6%,
em thường thiếu sự kiểm soát của gia đình. Nghiên cứu học lực trung bình chiếm 41,3%, học lực yếu chiếm
này nhằm mô tả kiến thức, thái độ về tác hại của thuốc lá, 30,1%. Hạnh kiểm tốt chiếm 53,5%, hạnh kiểm khá
thực trạng hút thuốc lá và xác định một số yếu tố liên quan chiếm 37,6%.
tới kiến thức và thái độ của học viên tại Trung tâm GDNN 3.2. Kiến thức và thái độ của học viên về tác hại
– GDTX thành phố Bến Tre năm 2020. của thuốc lá
3.2.1. Kiến thức của học viên về tác hại của thuốc lá
II. Phương pháp nghiên cứu: Biểu đồ 1 trình bày kiến thức chung của học viên
2.1. Đối tượng nghiên cứu: Học viên thuộc 3 khối về tác hại của thuốc lá. Trong số 535 học viên tham gia
lớp 10, 11, 12 của Trung tâm GDNN – GDTX thành phố nghiên cứu, tỷ lệ có kiến thức đúng về tác hại của thuốc
Bến Tre. lá chiếm 85,2%.
123
Tập 59 - Số 6-2020
Website: yhoccongdong.vn
- JOURNAL OF COMMUNITY MEDICINE 2020
Biểu đồ 1: Kiến thức chung về tác hại thuốc lá của học viên
14,8
3.2.2. Thái độ của học viên về tác hại của thuốc lá hại của thuốc lá. Tỷ lệ có thái độ tích cực về tác hại của
Biểu đồ 2 trình bày thái độ chung của học viên về tác thuốc lá chiếm 80,7%.
Biểu đồ 2: Thái độ chung của học viên về tác hại của thuốc lá
19,3
3.2.3. Thực trạng hút thuốc lá của học viên
Biểu đồ 3 trình bày thực trạng hút thuốc lá của học viên. Tỷ lệ học viên hiện HTL chiếm 16,3%.
Biểu đồ 3. Thực trạng hút thuốc lá của học viên
3.3. Một số yếu tố liên quan đến kiến thức, thái độ thức của học viên về tác hại của thuốc lá được trình bày ở
về tác hại của thuốc lá của học viên Bảng 3.1. Khi không thấy giáo viên hút thuốc lá học viên
3.3.1. Một số yếu tố liên quan đến kiến thức về tác có nhận thức đúng cao gấp 0,53 lần. Khi Trung tâm có
hại của thuốc lá của học viên những hoạt động phòng chống tác hại thuốc lá học viên
Mối liên quan giữa các yếu tố môi trường với kiến nhận thức cao gấp 1,99 lần.
124
Tập 59 - Số 6-2020
Website: yhoccongdong.vn
- EC N
KH G
C
S
VI N
NG
NGHIÊN CỨU KHOA HỌC
Bảng 3.1. Mối liên quan giữa yếu tố môi trường với kiến thức
Kiến thức
OR
p
Đúng n (%) Không đúng n (%) (KTC 95%)
Giáo viên hút thuốc lá
Không 211 (81,2) 49 (18,8)
0,53
0,007
(0,32 – 0,86)
Có 245 (89,1) 30 (10,9)
Trung tâm có những hoạt động phòng chống tác hại thuốc lá
Có 401 (86,6) 62 (13,4)
1,99
0,023
(1,09 – 3,66)
Không 55 (76,4) 17 (23,6)
Bảng 3.2. trình bày mối liên quan giữa yếu tố truyền đúng cao 3,87 lần, khi có Sở Y tế truyền thông về tác hại
thông với kiến thức. Khi có các loại hình truyền thông của thuốc lá học viên nhận thức đúng cao 3,07 lần và khi
trên báo, đài, mạng xã hội, tuần lễ quốc gia phòng chống được tuyên truyền về Luật Phòng chống tác hại của thuốc
hút thuốc lá về tác hại của thuốc lá thì học viên nhận thức lá học viên nhận thức đúng cao 3,18 lần.
Bảng 3.2. Mối liên quan giữa yếu tố truyền thông với kiến thức
Kiến thức
OR
p
(KTC 95%)
Đúng n (%) Không đúng n (%)
Biết về tác hại hút thuốc lá qua các loại hình truyền thông (báo, đài, mạng xã hội, tuần lễ quốc gia phòng chống hút
thuốc lá)
Có 430 (87) 64 (13)
3,87
- JOURNAL OF COMMUNITY MEDICINE 2020
Bảng 3.3. Mối liên quan giữa yếu tố môi trường với thái độ của học viên về thuốc lá
Thái độ
OR
p
(KTC 95%)
Tích cực n (%) Không tích cực n (%)
Bạn thân hút thuốc lá
Không 211 (86,5) 33 (13,5)
2,03
0,001
(1,29 – 3,19)
Có 221 (75,9) 70 (24,1)
Bạn bè rủ hút thuốc lá
Không 347 (82,6) 73 (17,4)
1,67
0,027
(1,03 – 2,73)
Có 85 (73,9) 30 (26,1)
Tiếp xúc với hình thức quảng cáo, khuyến mại về thuốc lá
Không 174 (87,4) 25 (12,6)
2,10
0,001
(1,29 – 3,43)
Có 258 (76,8) 78 (23,2)
Trung tâm có những hoạt động phòng chống tác hại thuốc lá
Có 387 (83,6) 76 (16,4)
3,06
- EC N
KH G
C
S
VI N
NG
NGHIÊN CỨU KHOA HỌC
Bảng 3.5. Mối liên quan giữa kiến thức và thái độ
Thái độ OR
p
Đúng n (%) Không đúng n (%) (KTC 95%)
Đúng 392 (86) 64 (14) 5,97
Kiến thức
- JOURNAL OF COMMUNITY MEDICINE 2020
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Nguyễn Khác Hải, Đặng Ngọc Anh và cộng sự (2006), “Hiệu quả dự án “Làm sạch bầu không khí khỏi ô
nhiễm khói thuốc: tạo môi trường lành mạnh và an toàn sức khỏe tre em””, Tạp chí Y tế Công cộng, 9/2006, số 6,
tr.41 - 46.
2. Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến (2018), Lễ mít tinh hưởng ứng Ngày Thế giới không thuốc lá
(31/5/2018) do Bộ Y tế tổ chức chiều ngày 31/5, truy cập ngày 15/05/2020, tại trang web https://suckhoedoisong.vn/
su-dung-thuoc-la-cuop-di-mang-song-cua-40000-nguoi-viet-moi-nam-n144800.html.
3. Tạ Văn Trọng (2016), Thực trạng hút thuốc lá và một số yếu tố liên quan ở học sinh phổ thông trung học huyện
Hòn Đất, tỉnh Kiên Giang.
4. Lê Thị Thanh Hà (2006), “Đánh giá mô hình môi trường không khói thuốc”, Tạp chí Y tế Công cộng 14, tr. 29-35.
5. Nguyễn Thị Khoa và cộng sự (2006), “Đánh giá tình hình sử dụng thuốc lá ở Việt Nam theo điều tra y tế quốc
gia 2002”, Tạp chí Y học thực hành (533), tr. 18-23.
6. Nguyễn Trọng Khoa và các cộng sự (2006), “Đánh giá tình hình sử dụng thuốc lá ở Việt Nam theo điều tra y
tế quốc gia 2002”(533), tr. 18-23.
7. Hoàng Văn Minh và các cộng sự (2010), “ Điều tra toàn cầu về hút thuốc lá ở người trưởng thành tại Việt Nam,
Hà Nội.”.
8. Huỳnh Văn Thanh (2018), Kiến thức, thái độ, thực hành về phòng chống hút thuốc lá thụ động của học sinh
trường trung học phổ thông Nguyễn Đình Chiểu thành phố Mỹ Tho và một số yếu tố liên quan.
9. N. T. Huong và các cộng sự. (2016), “Knowledge and Attitude Towards Tobacco Smoking among 13-15
Year-Old School Children in Viet Nam - Findings from GYTS 2014”, Asian Pac J Cancer Prev. 17(S1), tr. 37-42.
10. Global Youth Tobacco Survey (GYTS) (2003).
128
Tập 59 - Số 6-2020
Website: yhoccongdong.vn
