Thuyết minh về phố cổ Hà Nội
Trải qua bao thời gian và những đổi thay, nhưng phố cổ vẫn giữ được nét trầm mặc, vẻ cổ xưa như đã đóng rễ ấy. Đơn giản vì những trầm mặc mông lung đã trở thành điều tuyệt diệu của cuộc sống này. » Xem thêm
Tóm tắt nội dung tài liệu
- Thuyết minh về phố cổ Hà Nội
Bài số 1:
Hà Nội nằm ở vị trí trung tâm đồng bằng Bắc Bộ. Hà Nội có diện tích 3.324,92 km²,
dân số 6,233 triệu (2008) ,khoảng cách dài nhất từ phía bắc xuống phía nam là trên 50km và
chỗ rộng nhất từ tây sang đông 30 km. Điểm cao nhất là núi Chân Chim: 462 m (huyện Sóc
Sơn); nơi thấp nhất thuộc xã Gia Thụy (huyện Gia Lâm) 12 m so với mặt nước biển. Hà Nội
nằm hai bên bờ sông Hồng, giữa vùng đồng bằng Bắc Bộ trù phú và nổi tiếng từ lâu đời, Hà
Nội có vị trí và địa thế đẹp, thuận lợi để trở thành trung tâm chính trị, kinh tế, văn hoá, khoa
học và đầu mối giao thông quan trọng của cả nước.
Ngoài chức năng hành chính, chính trị, kinh tế và văn hoá, Hà Nội còn là một trung
tâm du lịch có sức hấp dẫn của cả nước. Du lịch là một trong nhiều thế mạnh của Thủ đô.
Hà Nội, thành phố với bề dầy lịch sử ngàn năm văn hiến chứa đựng tiềm năng du lịch
to lớn vị trí Thủ đô của Hà Nội có ý nghĩa đặc biệt đối với việc phát triển du lịch. Nằm ở
trung tâm Bắc Bộ, giữa vùng đồng bằng châu thổ màu mỡ với kết cấu hạ tầng tương đối phát
triển, thành phố có nguồn tài nguyên du lịch tiềm tàng, đặc biệt là tài nguyên văn hoá - lịch
sử.
Trải qua bao biến động thăng trầm Hà Nội lưu giữ được nhiều di tích văn hoá - lịch sử
có giá trị đối với hoạt động du lịch. Các di tích lịch sử, nghệ thuật, kiến trúc tạo thành bộ sưu
tập quý giá trong kho tàng di sản văn hoá của Việt Nam.
Cho đến nay, Hà Nội có trên 300 di tích được công nhận di tích lịch sử văn hoá (trong
khoảng 2000 di tích trên địa bàn), đứng đầu cả nước về số di tích được xếp hạng, mật độ
trung bình 2 di tích/km2. Nhiều loại di tích có ý nghĩa lịch sử gắn liền với quá trình dựng
nước và giữ nước (thành Cổ Loa với sự tích An Dương Vương, khu di tích Sóc Sơn gắn với
1
- truyền thuyết chống giặc Ân của Phù Đổng Thiên Vương, khu di tích về cuộc đời và sự
nghiệp của Chủ tịch Hồ Chí Minh...), Hà Nội vẫn còn lưu giữ nhiều công trình kiến trúc cổ,
gồm hơn 600 ngôi chùa và khu phố cổ. Bên cạnh các công trình kiến trúc cổ còn có nhiều
công trình mới được xây dựng như Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh, cung Văn hoá Hữu Nghị...
cùng hệ thống các viện bảo tàng và nhà hát phong phú, đa dạng (bảo tàng Hồ Chí Minh, bảo
tàng Hà Nội, bảo tàng Lịch sử, bảo tàng Cách Mạng...). Tiềm năng du lịch Hà Nội còn thể
hiện ở các hoạt động văn hoá - văn nghệ dân gian, nghệ thuật múa rối nước là loại hình sân
khấu dân tộc độc đáo hấp dẫn khách du lịch nước ngoài muốn tìm hiểu nền nghệ thuật truyền
thống Việt Nam, các lễ hội truyền thống (hội Lệ Mật, hội Triều Khúc...), các làng nghề
truyền thống (đúc đồng Ngũ Xã, gốm sứ Bát Tràng, Cốm Vòng....). ẩm thực Hà Nội được du
khách trong nước và thế giới đánh giá cao (Phở bò, Chả cá Lã Vọng, bánh cuốn Thanh Trì,
Giò chả...).
Hà Nội đặc biệt với “mùa thu vàng” đã làm rung động biết bao tâm hồn thi sĩ... Hà
Nội còn được gọi là thành phố “xanh” với các hàng cây thuốc nhiều loại khác nhau như xà
cừ, bàng, sấu, phượng, hoa sữa... trải khắp phố phường xanh cả bốn mùa. Trên 300 vườn
hoa, công viên và thảm cỏ cùng hệ thống tượng đài, các bể phun nước càng làm tăng thêm
vẻ đẹp của Thủ đô. Nói đến Hà Nội không thể nói đến vẻ đẹp của hệ thống sông hồ. Dòng
sông Hồng như dải lụa vắt ngang thành phố, hai bên bờ sông có biết bao di tích mà du khách
có thể ghé thăm nếu đi du lịch bằng đường thuỷ. Những hồ đẹp và tiêu biểu của Hà Nội là
Hồ Tây, Hồ Hoàn Kiếm, Hồ Thuyền Quang, Hồ Trúc Bạch gắn với huyền thoại thiêng liêng
giữ nước của dân tộc Việt Nam.
Ngoài ra, xung quanh Hà Nội trong bán kính 100 cây số có nhiều danh lam thắng cảnh
đẹp như rừng Cúc Phương, động Hương Tích, núi Tam Đảo, đền Hùng, Hoa Lư... Những
điểm du lịch này kết hợp với Hà Nội thành vùng du lịch hấp dẫn và Hà Nội trở thành một
đầu mối cho toàn vùng.
2
- Có thể nói, một quần thể du lịch phụ cận bao quanh thủ đô cấu thành một Hà Nội
phong phú, đa dạng về tiềm năng du lịch, xứng đáng là một trung tâm du lịch lớn của cả
nước. Hà nội có nhiều danh thắng nổi tiếng, nhiều đặc sản và hàng thủ công mỹ nghệ với
bản sắc riêng. Người Tràng An nổi tiếng duyên dáng và thanh lịch. Với tiềm năng ấy, cộng
với một nền văn hoá đậm đà chất Á Đông, du lịch Hà Nội chắc chắn hấp dẫn khách trong
nước và quốc tế.
Hà Nội là đầu mối giao thông quan trọng của cả nước, là nơi hội tụ của 6 tuyến đường
sắt, 8 tuyến đường bộ và đường hàng không. Hệ thống giao thông này là cầu nối Thủ đô với
các tỉnh trong nước và thế giới.
Hà Nội là đầu mối giao thông đường sắt quan trọng, lớn nhất cả nước. Hội tụ về đây
có 6 tuyến đường chính: Hà Nội - Hải Phòng, Hà Nội - Thành phố Hồ Chí Minh, Hà Nội -
Lạng Sơn, Hà Nội - Thái Nguyên, Hà Nội - Lào Cai, Hà Nội - Uông Bí. Mạng lưới đường
sắt góp phần không nhỏ trong việc phát triển kinh tế - xã hội của Thủ đô.
Khu phố cổ Hà Nội là tên gọi thông thường của một khu vực đô thị có từ lâu đời của
Hà Nội nằm ở ngoài hoàng thành Thăng Long. Khu đô thị này tập trung dân cư hoạt động
tiểu thủ công nghiệp và buôn bán giao thương, hình thành lên những phố nghề đặc trưng,
mang những nét truyền thống riêng biệt của cư dân thành thị, kinh đô. Ngày nay khu phố cổ
Hà Nội là điểm đến hấp dẫn cho những ai muốn tìm hiểu về Thăng Long - Đông Đô - Hà
Nội.
Khu Phố cổ Hoàn Kiếm là nơi hội tụ 36 phố phường có bề dày gần một ngàn năm lịch
sử của một khu đô thị buôn bán sầm uất.
Khu phố mang đậm trong mình những dấu vết lịch sử. Các phố mang tên các mặt
hàng được sản xuất hoặc bày bán ở đó: phố Hàng Bông, phố Hàng Gai, phố Lò Rèn, phố
Hàng Đường, ...
3
- Mạng lưới đô thị phản ánh cơ cấu tổ chức thành thị cổ xưa gồm 36 phường nghề . Cơ
cấu này về mặt không gian và xã hội là hiện thân của một di sản phi vật chất đặc biệt, duy trì
các nghề cổ và giới thiệu nhiều hoạt động mang tính chất truyền thống tại các khu phố.
Vì vậy, khu đô thị rất náo nhiệt với việc các thợ thủ công làm việc hay bán hàng trên phố
hay trong các nhà hàng nhỏ, người bán hàng với nhiều loại mặt hàng và các cửa hàng được
bày bán trên vỉa hè.
Không những vậy, vẫn còn một di sản giàu kiến trúc đang tồn tại. Nhiều ngôi nhà cổ
như những ngôi nhà ở có nhiều giá trị, đình, đền thờ và nhiều ngôi chùa đã minh chứng cho
điều đó. Kiến trúc của khu phố cổ được thể hiện đặc biệt qua 3 phong cách: cách xây dựng
theo kiểu truyền thống của Việt Nam hoặc Trung Quốc, kiến trúc thuộc địa kiểu Pháp và
phong cách nghệ thuật trang trí.
Ngày nay, khu Phố cổ đang tận dụng cơ hội phát triển kinh tế và đón nhận một lượng
khách du lịch rất lớn : các quán cà-phê, nhà hàng, cửa hàng bán đồ lưu niệm thủ công và các
khách sạn nhỏ đã lần lượt ra đời. Một số nghề như nghề thủ công lụa tơ tằm và buôn bán kim
hoàn đã có những bước phát triển vượt bậc.
Người Hà Nội vẫn gắn bó với lịch sử và di sản của thành phố hiện đang bị xuống cấp
do bối cảnh nền kinh tế đang trên đà phát triển. Để bảo tồn di sản của khu phố cổ, Bộ xây
dựng Việt Nam ngay từ năm 1995 đã ra quyết định về nguyên tắc bảo tồn và trùng tu khu
Phố cổ.
Bộ văn hoá và thông tin Việt Nam đã xếp hạng Khu phố cổ danh hiệu Di sản lịch sử
của quốc gia ngày 5 tháng 4 năm 2004.
Bài số 2:
Phố cổ Hà Nội - nơi mà từng chút rêu phong lặng lẽ nằm lại ở những ngách nhỏ nắng
không rọi tới, nơi hàng ngày vẫn chật ních những người xe qua lại mà không lưu lại chút nào
4
- dấu chân của khách bộ hành. Người Hà Nội vẫn tự hào về những con phố nao nao nỗi nhớ
ấy, như một chút dư vị được chắt lọc, còn lắng lại của một "Hà Nội ngây ngất nắng. Một Hà
Nội run run heo may" đã bắt đầu vươn mình thay đổi từng ngày.
Khu phố cổ Hà Nội đã được hình thành từ thời Lý – Trần vào thế kỉ X, khi vua Lý
Cổng Uẩn dời đô từ Hoa Lư về thành Đại La, đổi tên kinh thành là Thăng Long. Vị trí phố
cổ Hà Nội nằm ở phía đông của hoàng thành Thăng Long ra đến sát sông Hồng. Năm1995,
nhà nước qui hoạch lại, khu phố cổ Hà Nội có phạm vi được xác định: phía Bắc là phố Hàng
Đậu; phía Tây là phố Phùng Hưng; phía Nam là các phố Hàng Bông, Hàng Gai, Cầu Gỗ và
Hàng Thùng; phía Đông là đường Trần Quang Khải và Trần Nhật Duật, thuộc địa bàn quận
Hoàn Kiếm với tổng diện tích khoảng 100 ha, gồm 76 tuyến phố thuộc 10 phường: phường
Hàng Đào, Hàng Bạc, Hàng Buồm, Hàng Bồ, Hàng Bông, Hàng Gai, Hàng Mã, Đồng Xuân,
Cửa Đông, Lý Thái Tổ.
Tổng thể khu phố cổ Hà Nội là một quần thể kiến trúc độc đáo với khối không gian
nhỏ bé, hình thức kiến trúc mặt đứng, những tuyến phố nhỏ hẹp, nối sát nhau, có thể đi
thông từ phố nọ sang phố kia mà ca dao đã từng viết: " Phố giăng mắc cửi, đường quanh bàn
cờ". Một đặc trưng nữa của khu phố cổ Hà Nội là kiến trúc nhà cổ và nhà hình ống, với các
lớp mái ngói "lô xô "nghiêng rêu phong, cổ kính, mặt tiền là cửa hàng buôn bán, tạo nên một
tổng thể cảnh quan kiến trúc đặc trưng của đô thị cổ tiêu biểu với kiến trúc truyền thống của
người Việt đồng bằng Bắc Bộ. Ngoài ra còn đan xen những biệt thự theo kiến trúc Châu Âu
được người Pháp xây dựng từ thế kỉ 19, tạo cho kiến trúc phố cổ càng thêm đa dạng.
Do phố cổ Hà Nội tập trung dân cư hoạt động tiểu thủ công nghiệp và buôn bán giao
thương, nên hình thành những phố nghề đặc trưng mang những nét truyền thống riêng biệt
của cư dân thành thị, kinh đô. Sản phẩm được buôn bán đã trở thành tên phố, với chữ
"Hàng" đằng trước như Hàng Gạo, Hàng Đường, Hàng Muối... Ngày nay, sau hàng thế kỉ,
phố cổ Hà Nội không còn bán chỉ bán những mặt hàng đặc trưng như trước trừ Hàng Mã,
5
- Hàng Đồng, Hàng tre, Hàng Thiếc, Thuốc Bắc,… cộng với việc nhiều khách sạn lớn, nhỏ
mọc lên đáp ứng nhu cầu du lịch khiến phố cổ phần nào mất dần nét đẹp cổ kính ấy.
Cảnh quan phố cổ Hà Nội hài hòa với nhà ở, đường phố đan xen công viên, vườn hoa,
hồ nước mang lại không khí trong lành, thơ mộng cho không gian phố cổ.
Phố cổ Hà Nội còn hấp dẫn chúng ta bởi những giá trị văn hoá chứa đựng trong
khoảng 100 công trình kiến trúc lâu đời gồm đình, đền, chùa, hội quán. Đền Bạch Mã ở phố
Hàng Buồm là điển hình trong các di tích lịch sử và văn hoá, được coi là một trong tứ trấn
của kinh thành Thăng Long.
Người dân phố cổ phần lớn làm nghề kinh doanh. Cuộc sống của họ đầy náo nhiệt,
đầy sức sống, không ngừng chuyển động nhưng cũng rất nên thơ. Cứ vào dịp cuối tuần, khi
màn đêm buông xuống, tuyến phố đi bộ Hàng Đào - Đồng Xuân kết nối với chợ đêm Đồng
Xuân đã tạo thành một không gian đi bộ phố cổ về đêm dài gần 3km. Đây thực sự đã trở
thành một điểm du lịch hấp dẫn, khai thác được nét văn hóa phố cổ đồng thời tạo điều kiện
cho du khách khám phá Hà Nội về đêm. Hòa vào dòng người đi bộ trong không gian phố cổ
và mua sắm hàng lưu niệm, hàng tiêu dùng tại chợ, hoặc thưởng thức ẩm thực đặc trưng của
người Hà Nội mới cảm nhận được sức hấp dẫn của chợ đêm và phố cổ về đêm.
Song ngay cạnh những dãy hàng náo nhiệt, ta vẫn cảm nhận được một đêm phố cổ
trầm mặc qua những căn nhà nhỏ lô xô nằm nép mình vào nhau gợi lên cảm giác xa xưa,
hoài cổ.
Nói về giá trị văn hóa và du lịch, phố cổ Hà Nội chính là niềm tự hào của người dân
Hà Nội. Là nơi tổ chức rất nhiều sự kiện văn hóa, lễ hội lớn của thủ đô. Từ lâu, phố cổ Hà
Nội đã là lựa chọn của nhiều du khách trong nước và quốc tế khi tới thăm Thủ đô. Trong con
mắt của hầu hết du khách, phố cổ Hà Nội là di sản hiếm có, là một thực thể sống còn sót lại
qua thử thách của thời gian, thăng trầm lịch sử đáng tự hào.
6
- So với phố cổ Hội An - vùng đất ghi nhiều dấu ấn của sự pha trộn, giao thoa văn hóa,
là biểu hiện vật thể nổi bật của sự kết hợp các nền văn hóa qua các thời kỳ trong một thương
cảng quốc tế. Phố cổ Hà Nội là một di sản kiến trúc quí báu mang đậm bản sắc truyền thống
văn hoá của dân tộc, là niềm tự hào và xứng đáng tượng trưng cho cốt cách linh hồn của Thủ
đô ngàn năm văn hiến, là tấm gương phản chiếu lịch sử, kiến trúc và đời sống đô thị Hà Nội
qua các thời kỳ. Do đó cần được bảo tồn và phát huy trong đời sống đô thị hiện đại.
Để bảo tồn, tôn tạo được khu phố cổ, chúng ta cần có qui hoạch không gian kiến trúc
khu phố cổ Hà Nội hợp lý. Không xây dựng các công trình xây dựng vượt qua chiều cao qui
định, che khuất tầm nhìn Hồ Gươm và các khu vực tâm linh khác. Thực hiện dự án dãn dân
nơi phố cổ. Nâng cao ý thức người dân, không chỉ yêu cầu họ có trách nhiệm mà còn phải có
quyền lợi bảo tồn phố cổ.
Trải qua bao thời gian và những đổi thay, nhưng phố cổ vẫn giữ được nét trầm mặc,
vẻ cổ xưa như đã đóng rễ ấy. Đơn giản vì những trầm mặc mông lung đã trở thành điều tuyệt
diệu của cuộc sống này. Đến độ, có nhộn nhịp và tấp nập, vẫn cảm thấy yên bình, có xô bồ
và nhốn nháo, nhưng lại là điểm tựa vững chắc. Tựa như ngả lòng vào những ấm áp đã ủ kỹ
nghìn năm, cho ta càng yêu thêm những con phố nghìn năm tuổi.
7
