Các Phương pháp tư duy sáng tạo
Từ ngọn đèn vàng buổi sớm
Nói về tư duy tức là nói về lãnh vực liên quan đến động não và giải quyết vấn đề, đối với mỗi con người bình thường trong chúng ta ai cũng có khả năng tư duy. » Xem thêm
Tóm tắt nội dung tài liệu
- Hành Trang Khoa Học/Các Phương pháp
tư duy sáng tạo
Từ ngọn đèn vàng buổi sớm
Nói về tư duy tức là nói về lãnh vực liên quan đến động não và giải quyết vấn đề, đối với
mỗi con người bình thường trong chúng ta ai cũng có khả năng tư duy. Tuy vậy, câu hỏi
lớn hay được động tới là tại sao có người thì thành công giải quyết nhiều vấn đề trong khi
nhiều người khác lại chịu chấp nhận thất bại? Dĩ nhiên, nếu phân tích cặn kẽ đây là việc
phức tạp. Sự thành công trong giải quyết một vấn đề lớn hay khó khăn bao gồm nhiều
yếu tố. Trong đó có các yếu tố bẩm sinh, lòng kiên trì, khả năng tập trung suy nghĩ cao,
sự hiểu biết thấu đáo vấn đề, cách định hướng để giải quyết vấn đề đó, và kể cả sự may
mắn tình cờ ...
Não bộ con người có một tiềm năng rất lớn; tuy nhiên, làm cách nào để khai, mở tận
dụng được các chức năng tuyệt vời ẩn kín bên trong mỗi người lại là một chuyện khác.
Trong nữa cuối thế kỉ 20, nhiều nhà khoa học đặc biệt là trong các ngành y học, giáo dục
học và tâm lí học đã tìm ra nhiều phương cách để kích thích và định hướng hóa các hoạt
động của tư duy nhằm nâng cao hiệu quả làm việc của bộ óc. Các nghiên cứu này được
tập họp lại và tổng quát hóa thành các phương pháp được tạm đặt tên là các phương pháp
tư duy sáng tạo.
Hiện nay, trong các xứ tiên tiến thì các phương pháp để giải quyết mau lẹ và hiệu quả các
khó khăn về tư duy này đã được nghiên cứu và giảng dạy khá kỹ trong nhiều "course"
- hay "semina" ở các truờng. Tuy vậy, khi "trở về xứ Việt" thì chúng ta hầu như không thể
tìm thấy một hướng dẫn nào khả dĩ giúp trang bị cho chúng ta một số phương tiện để có
thể "qua cầu" mà không bị gió bay.
Trong một thời gian dài theo dõi thu thập tài liệu và phân tích, chúng tôi cố gắng trình
bày lại với các bạn một số phương pháp quan trọng. Hy vọng các phương pháp này sẽ
cung cấp thêm những "tia sáng cuối đường" hầu có thể giúp các bạn giải quyết được các
nan đề đang gặp phải trong môi trường nghiên cứu cũng như trong học vấn.
Các bạn không nhất thiết phải "bám chắc" theo một phương cách nào hết mà chỉ cần rút
tỉa ra xem phương pháp nào có hợp với tính cách đặc điểm công việc cũng như tư duy
của bạn để có thể xử dụng thích hợp nhằm giải quyết vấn đề các bài toán của mình và do
đó, cũng không nhất thiết phải nghiền ngẫm hết tất cả các phương pháp được trình làng ở
đây. Một diểm quan trọng xin nhấn mạnh nữa là các phương pháp tư duy sáng tạo có thể
được sử dụng kết hợp với nhau để giúp ta tìm đến những lời giải hay và đẹp hơn.
Đến ngọn đèn trắng tối này
Trước khi đi sâu vào các phương pháp cụ thể, chúng ta cần nắm qua khái niệm tóm gọn
như sau:
Tư duy sáng tạo là chủ đề của một lĩnh vực nghiên cứu còn mới. Nó nhằm tìm ra các
phương án, biện pháp thích hợp để kích hoạt khả năng sáng tạo và để đào sâu rộng khả
năng tư duy của một cá nhân hay một tập thể cộng đồng làm việc chung về một đề tài hay
- lĩnh vực. Ứng dụng chính của bộ môn này là giúp cá nhân hay tập thể thực hành nó tìm ra
các phương án, các lời giải từ một phần đến toàn bộ cho các vấn đề nan giải. Các vấn đề
này không chỉ giới hạn trong ngành nghiên cứu khoa học kỹ thuật mà nó có thể là một
trong các ngành khác như chính trị, kinh tế, xã hội, nghệ thuật, và trong các tìm tòi phát
minh sáng chế. Một khái niệm tương đương được giáo sư Edward De Bono (*) (1933 -) sử
dụng để chỉ ngành nghiên cứu này cũng được rất phổ biến là Tư duy định hướng. Một
số các phương pháp tư duy sáng tạo đã và đang được triển khai thành các lớp học, các hội
nghị chuyên đề ở các hãng nghiên cứu lớn hay ngay cả trong các tổ chức chính quyền
nhằm nâng cao hiệu quả làm việc của từng cá nhân hay tập thể người. Ở các trường trung
học của các nước phát triển các phương pháp quan trọng như tập kích não, giản đồ ý cũng
đã được áp dụng cho học sinh biết cách áp dụng trong các dạng thô sơ. Đồng thời, đã có
rất nhiều trường tư thục hay học viện tư giảng dạy chuyên về các phương pháp tư duy
sáng tạo cho các chuyên gia, sinh viên và học sinh của mọi lứa tuổi.
Rất tiếc ở Việt Nam hiện chưa có trường học hay cơ quan chính thức nào nghiên cứu hay
đưa vào ngành giáo dục các biện pháp "giải phóng tư duy" này. Do vậy, chúng tôi sẽ cố
gắng hết sức nhấn mạnh và đi sâu hơn chương này ngỏ hầu giúp các SV/HS hay các giáo
chức có thêm một nguồn tham khảo để thử ứng dụng các phương pháp tư duy sáng tạo.
